Het begon twee jaar geleden allemaal vrij onschuldig, vertelt Long Distance triatleet Carlo Pappot:. ,,We gingen gewoon wat langer door met buiten zwemmen; tot 5 december ongeveer. En toen begonnen we begin maart weer. Eigenlijk zodra de winterbanden werden gewisseld, gingen wij weer zwemmen.” Pappot traint al jaren fanatiek voor triathlons en zoekt daarbij dus zelfs in de wintermaanden het open water op. In deze tijden van gesloten zwembaden, en ook een tijd waarin er discussies worden gevoerd over (extra) vroeg het buitenwater opzoeken, vroegen wij hem naar zijn ideeën en tips over buiten zwemmen in deze koudere maanden.

IJszwemmen
Na een paar koude winterdagen zakt het kwik zelfs in Nederland nog wel eens richting de nul: ,,Op zijn koudst is het vier graden. Ik heb in die temperatuur ook zonder pak gezwommen, dan was het officieel ijszwemmen. Dat heb ik er sinds deze winter bij gedaan; naast het ‘normale’ zwemmen. Maar dan heb je het over korte afstanden”, stelt Pappot ons enigszins gerust. ,,Zo’n 500 meter tot een kilometer, of een ‘ijsmijl’; maar dat laatste is al wel een serieuze afstand.” Dit vergt dan ook ervaring en de juiste opbouw: ,,Dan moet je echt al vanaf de zomer buiten blijven zwemmen. Wij zwommen bijvoorbeeld eerst met pak en deden het daarna in het water uit ­– dat gaat makkelijker – en dan zwommen we nog even zonder wetsuit. Zo wen je er langzaam aan.”

Het juiste materiaal
Naast deze bizarre uitdagingen werkt Pappot dus ook zijn normale zwemtrainingen buiten af in de koude maanden met temperaturen veelal rond de zes à acht graden. Desondanks hoeft het volgens de atleet niet écht heel koud te zijn: ,,Het gekke is dat als je een goed wetsuit aan hebt, je het eigenlijk niet heel koud kunt krijgen. Er komt een dun laagje water in te staan als hij volloopt; dan is het even koud, maar het wordt snel door je lichaam opgewarmd en daarna isoleert het.”

Handen, voeten en hoofd
,,Het grootste probleem zijn je handen, voeten en hoofd”, gaat Pappot verder. ,,Maar als je handschoenen en sokken draagt is dat ook prima te doen.” En een neopreen badmuts tot over je oren en jukbeenderen: ,,Dat is wel echt een must.” Ook adviseert hij mensen die in de koudere maanden buiten willen zwemmen, een grotere zwembril aan te schaffen. ,,Als dat glas een groter deel van je gezicht bedekt, scheelt dat ook weer. Mocht je echt veel last van de kou hebben, kun je ook nog proberen een extra neopreen vest te dragen onder je wetsuit: een ‘heatseeker’.” Het is natuurlijk wel zo dat de één sowieso beter omgaat met kou, dan de ander. ,,Ik heb makkelijk praten, want mijn vetpercentage is hoger”, zegt Pappot ,,Daardoor kan ik sowieso al langer doorgaan.”

Een goede mindset en rustige ademhaling
Behalve het hebben van het juiste materiaal, is een goede mindset uiterst belangrijk. ,,Als je blijft roepen dat het koud is, maak je het voor jezelf moeilijker. Het is wel koud, maar het is relatief. We hebben geen echte winter gehad. Mensen zeggen altijd dat kou een emotie is; die emotie kan je dus ook uitschakelen. Als je jezelf eraan herinnert dat de temperatuur uiteindelijk goed te doen is – want dat is het altijd na een minuut of vijf – dan is het gewoon prima.” Daarbij is het belangrijk dat je de ademhaling onder controle hebt: ,,Daar moet je sowieso met zwemmen altijd voor zorgen. Anders ga je hyperventileren. Als je met een hoge ademhaling weg gaat, is het gedoemd te mislukken.”

Opbouwen: ‘Verwacht niet dat je meteen een half uur kunt zwemmen’
Terwijl de kou niet voor iedereen zal zijn weggelegd, kun je het wel altijd proberen, zegt Pappot. ,,Maar je moet het goed opbouwen. Verwacht niet dat je meteen een half uur kunt zwemmen. Als je het gewend bent om binnen te zwemmen in water van 25 graden, dan is het verschil met buiten zwemmen groot. Dat moet je opbouwen.” Ook raadt Pappot mensen aan niet alleen te zwemmen: ,,Voor de veiligheid is het belangrijk dat je iemand bij je hebt. Wij zwemmen ook altijd met een ‘lifesaver’ (een soort boei, red.) voor de zichtbaarheid en zodat je jezelf vast kunt houden. Het is ook fijn om ergens te zwemmen waar je kunt lopen. Als er dan wat is, kun je gewoon gaan staan en ben je niet meteen reddeloos verloren.”

Ziek worden
Recent ontstond er een discussie online waarin tegenstanders van buiten zwemmen in de koude maanden, reageerden dat je een grotere kans hebt ziek te worden. Zeker in deze tijd zou het daarom niet aan te raden zijn. ,,Ik ben daar altijd nuchter in”, reageert Pappot als we hem vragen hoe hij daar over denkt. ,,Je wordt niet ziek van kou, maar van een virus. De kou kan wel wat met je weerstand doen, maar als je goed getraind bent, zie ik het probleem niet om naar buiten te gaan. Uiteraard dan wel met je gezonde verstand; dus niet meteen een uur in het water gaan liggen.”

Sterkere weerstand
Terwijl kou je weerstand zou kunnen verlagen, zijn ook veel mensen juist overtuigd van de voordelen voor je weerstand. Pappot spreekt uit ervaring als hij zegt dat het buiten zwemmen je weerstand ten goede kan komen. ,,Je weerstand wisselt natuurlijk onder andere afhankelijk van je trainingsintensiteit, dus het is lastig te zeggen wat voor uitwerking het buiten zwemmen heeft. Maar ik ben eigenlijk nooit ziek. En ik heb drie meiden op school; die nemen allemaal bacteriën en zooi mee naar huis, maar ik heb nooit iets. Het is goed voor je, daar ben ik wel van overtuigd. Ik heb de wetenschap niet om het te onderbouwen, maar ik denk dat er genoeg onderzoek naar is gedaan.”

Waarom binnen zwemmen niet favoriet is
Pappot heeft een goede reden om veel buiten te zwemmen, want van zwemmen in een zwembad wordt hij echt niet gelukkig: ,,Dat doe ik liever gewoon niet. Ik krijg dan last van mijn luchtwegen en de holtes bij mijn neus gaan er dicht van zitten. Heel irritant is dat. Ik heb wel een soort spray ervoor gevonden, maar dat is slecht voor je slijmvlies, dus dat gebruik ik liever niet.” Toch zwemt Pappot af en toe nog wel binnen. ,,Ik had net met mijn coach afgesproken dat ik één keer per week binnen zou gaan zwemmen, maar vrij snel daarna gingen de zwembaden dicht. Dus nu blijf ik toch maar gewoon buiten”, lacht Pappot.