Je kan er voor zijn of je kan er tegen zijn, maar sinds enkele jaren heeft het stayeren (aan het wiel rijden) zijn intrede gemaakt in de triathlon en duathlon. Er mag dus in groep worden gefietst. Dit gegeven zorgt er voor dat dat de snelheden op de fiets merkelijk hoger liggen dan wanneer er individueel wordt gefietst.

Het fietsen in groep vergt enige ervaring, kennis en techniek.

Even een stukje fysica:

Wanneer een object zich door de lucht beweegt, zal het botsen tegen de lucht. Er moet namelijk lucht verplaatst worden om plaats te maken voor het object. Er moet dus een luchtweerstand worden overwonnen. Achter het object zal er turbulentie en onderdruk ontstaan. Er wordt weer lucht aangezogen om de ruimte achter het object te vullen.

Stayeren of het engelse “drafting” of “slipstreaming” is een techniek waarbij er van die onderdruk gebruik gemaakt wordt om zelf minder luchtweerstand te ondervinden. Het is een techniek die in de natuur dikwijls wordt gebruikt. Kijk maar naar de trektocht bij vogels, waar in een V-formatie wordt gevlogen om zo weinig mogelijk energie te verliezen.

Testen hebben uitgewezen dat een renner die goed uit de wind gezet wordt, 25 tot 30% energie bespaart. Ofwel kan je met de zelfde energie dus een pak sneller fietsen dan alleen.

geese_formation

Enkele technieken:

Het enkel lint:

Wanneer  er in een relatief kleine groep wordt gefietst en de wind komt van voor, wordt er best op een lint of een lijn gereden. De eerste renner vangt eigenlijk de wind op en zet zo alle renners achter zich uit de wind. Wanneer de renner zijn deel kopwerk heeft gedaan, gaat hij opzij en vertraagt hij. Wanneer hij aan de staart van de groep is, pikt hij weer aan.
De snelheid van de groep moet gelijk blijven. Een veel gemaakte fout is dat de renner die van de kop komt niet vertraagt en degene die overneemt dus zal versnellen.
Hoe lang er kop moet gereden worden hangt van de snelheid en de wind af. Bij relatief lage snelheden kan dat 20a30 seconden zijn. Bij zeer hoge snelheden zoals een ontsnapping of finale van een wedstrijd, zal elke renner maar 8a10 seconden aan de kop rijden.
Wanneer de wind niet van recht voor komt, maar schuin (zoals meestal wel het geval is), zal de renner die zich laat afzakken aan de windkant afzakken.

Het dubbel lint

Wanneer de groep groter wordt, wordt het interessanter om een dubbel lint te vormen. We kunnen een onderscheid maken tussen een gespiegeld dubbel lint of een roterend dubbel lint.

Gespiegeld dubbel lint

Het gespiegeld dubbel lint is eigenlijk identiek het zelfde principe als bovenstaand enkel lint,  gepiegeld naast elkaar. De renners rijden per 2 naast elkaar. Wanneer de koprenners hun werk gedaan hebben, gaan ze uit elkaar, en laten zich afzakken naar achteraan de groep. Daar sluiten ze weer aan naast elkaar.

Roterend dubbel lint

Bij het roterend dubbel lint, is de groep groot genoeg, zodat er eigenlijk continu kan worden geroteerd. Dit is een formatie die zowel met frontale als met zijwind kan worden gereden. Bij zijwind geld het zelfde principe als bij een enkel lint: de renners die zich laten afzakken, doen dit aan de windkant. Op die manier worden de renners die naar de kop komen, uit de wind gezet.

Enkele waaier

Waaiers worden vooral toegepast wanneer de wind van opzij komt. De waaier wordt gevormd zodat de kop rijder aan de kant van de weg rijdt, van waar de wind komt. Alle andere renners worden op die manier uit de wind gezet.
Wanneer de renner zijn kopwerk heeft gedaan, laat hij zich eerst naar achter zakken, en schuift dan achter de waaier door naar de andere kant van de weg, waar hij weer aanpikt.

Dubbele waaier

Wanneer het aantal renners in een groep te groot wordt, kan men een 2e waaier vormen achter de eerste. Er is dan ook een constante rotatie, zodat alle renners maar even aan de kop moeten rijden.

Opmerkingen:

Veiligheid

Het rijden in linten en waaiers verhoogt het risico op valpartijen. Veiligheid komt boven alles!

  • Zorg bij het rijden in linten, dat je voorwiel niet ter hoogte van het achterwiel van je voorganger komt. Zo vermijd je contact in geval de renner voor je moet uitwijken.
  • Bij waaiers wordt er wel met het voorwiel ter hoogte van het achterwiel van je voorganger gereden. Wees dus extra voorzichtig. Deze formatie is eigenlijk alleen voor ervaren fietsers.
  • Kijk voor je. Probeer ook verder te kijken dan 1 renner voor je.
  • Communiceer met elkaar. Verwittig de andere renners voor obstakels, putten, enz…
  • Een waaier en dubbele linten nemen veel plaats in beslag. Deze formaties kunnen dus alleen gereden worden op verkeersvrije wegen.
  • Rij in formatie nooit op een ligbeugel of opzetstuur. Je hebt er toch geen voordeel van. Hou je handen op je stuur en dicht bij de remmen. Wanneer je aan de kop komt, kan je eventueel op de beugel rijden.

Voor de goede gang van zaken

  • Wees fair, en doe je deel van het kopwerk in de groep. Ieder zijn deel is niks te veel.
  • Probeer om de snelheid van de groep constant te houden.
  • Hou bij het afzakken gewoon even je benen stil. Ga zeker niet remmen of te fors vertragen. Anders kost het te veel energie om achteraan weer aan te pikken.
  • Laat geen gaten vallen. Wanneer er toch een gat valt, rij het dan zo snel mogelijk maar geleidelijk dicht.ga niet bruusk optrekken, want dan valt er een gat achter je
  • Je bent alleen verantwoordelijk als er een gat valt tussen jezelf en je voorganger. Valt er daarvoor ergens een gat, is het aan die renner om het weer te dichten.
  • Hou rekening met de windrichting om correct rond te draaien. Kijk naar bladeren, opwaaiend stof, grassprieten om de windrichting correct in te schatten.