Aan de kant van de weg bij een stoplicht in Pretoria, Zuid-Afrika, bracht Xolani Luvuno zijn dagen door, zoekend naar eten tussen het vuilnis. Het bedelen langs de weg leverde hem genoeg geld op om goedkope drugs te kopen. Nyaope, een goedkoop mengsel van heroïne, marihuana, rattengif en schoonmaakmiddel dat populair is onder daklozen. ‘s Avonds keerde hij terug naar zijn vaste slaapplek; onder een brug op een stuk karton. Een zwaar en verdrietig leven dat hij graag achter zich zou laten. Met de hulp van Hein Venter – een man die vrijwel dagelijks onderweg naar zijn werk langs Luvuno reed – slaagde hij daar in.

Op 26 april 2016 maakte Venter de alles veranderende keuze om zijn auto te parkeren en een gesprek aan te gaan met Luvuno. ,,Af en toe geef je ze een muntje of twee, maar ze hebben meer dan dat nodig”, verklaart Venter in een interview met Runner’s World. ,,Ik wist dat ik de mogelijkheden had om hem te helpen, en ik besloot zomaar dat te doen.” Terwijl ze elkaar beter leerden kennen vertelde Luvuno over zijn heftige verleden. Een leven waarin gangs een rol speelden, hij zijn been verloor aan botkanker en hij vijf jaar in gevangenschap doorbracht na een inbraak.

‘De jongens die ik voorheen in elkaar sloeg, wilden wraak’

Nadat Luvuno zijn gevangenisstraf had uitgezeten ontdekte hij dat zijn rechterknie een stuk dikker was dan links. Het bleek botkanker te zijn en er zat niets anders op dan zijn been te laten amputeren. Maar dat was aanvankelijk geen optie voor Luvuno, aangezien hij zijn twee benen hard nodig had om overeind te blijven in de heftige onderwereld waarin hij zich bevond. Na een periode van twijfel nam hij een drastisch besluit: ,,Ik zei tegen de dokter ‘als je denkt dat ik het overleef, amputeer mijn been maar’. En dat deed de dokter uiteindelijk.” Het redde zijn leven, maar zijn leven zou ook nooit meer hetzelfde zijn. ,,Ik kon geen jongens meer in elkaar slaan. Dus ik vertrok uit East London, want de jongens die ik voorheen in elkaar sloeg, wilden wraak. Ik was een pestkop, dus ik moest daar weg.”

Cold turkey: ‘Het zag eruit alsof hij doodging’

De jaren die volgden bracht Luvuno in andere grote steden door op straat, tot de ontmoeting met Venter. In eerste instantie vertelde Luvuno niet over zijn drugsverslaving, uit angst dat hij Venter af zou schrikken. Drie dagen nadat hij de hulp had aanvaard, vertelde hij alsnog over zijn grootste probleem. Venter deinsde niet terug en besloot te helpen. Ze probeerden Luvuno onder te brengen bij een afkickkliniek, maar de wachtlijst bleek te lang. ,,Dus hij stopte ‘cold turkey'”, verklaart Venter. Luvuno sloot zich dagenlang op terwijl hij leed onder extreme afkickverschijnselen. ,,Het zag eruit alsof hij doodging”, herinnert Venter zich nog. ,,Maar na tien dagen was hij afgekickt. Dat was het einde van zijn verslaving.”

Een baan en een passie

En zo kon hij aan zijn nieuwe leven beginnen. Op 32-jarige leeftijd nam hij een baan aan bij het parfumbedrijf van Venter. Hij kreeg zijn eerste prothese en nam in juni 2016 samen met collega’s deel aan de Comrades Marathon. Venter liep altijd al hard en geloofde dat sport goed was voor de teambuilding. Luvuno nam deel op krukken, aangezien zijn prothese pijntjes veroorzaakte over zulke lange afstanden. 90 kilometer lang rende hij op krukken en hij vond het geweldig. Zo raakte Luvuno opnieuw verslaafd, maar dit keer aan iets positiefs: sport.

Geen blade, maar krukken 

Meerdere hardloopevenementen volgden, totdat Luvuno nog eens naar zijn amputatiestomp liet kijken door een andere arts die tot de ontdekking kwam dat de amputatie niet goed was uitgevoerd. Het was de reden dat Luvuno pijn bleef houden aan zijn been wanneer hij met een prothese liep. De hardloper werd opnieuw geopereerd zodat hij pijnvrij met een blade zou kunnen rennen. Kort daarna zette Luvuno zijn zinnen op de Ironman 70.3 van Zuid-Afrika. Gezien de korte voorbereidingsperiode van drie maanden, besloot hij het evenement ‘gewoon’ op krukken te volbrengen zodat hij zijn trainingen niet aan zou hoeven passen.

8:22:43: ‘Ik kan het nog steeds niet geloven’

Samen met Venter stond hij aan de start en finish van zijn eerste halve triathlon. In 8:22:43 uur kwam hij op krukken over de streep onder luid enthousiasme vanuit het publiek. ,,Toen we over het rode tapijt kwamen, kon ik het niet geloven. Ik voelde mij als Ronaldo. Zoals Ronaldo wanneer hij een doelpunt scoort om precies te zijn. De fans en toeschouwers werden wild. Ik kan het nog steeds niet geloven.”

‘Vergelijk jezelf niet met de buren’

,,Zijn boodschap aan anderen is om je niet te focussen op wat je niet hebt, maar het beste te maken van wat je wél hebt”, vertelt Venter. ,,Vergelijk jezelf niet met de buren. Laat je inspireren door de buren, maar voel je nooit minder door wat je buurman kan. Maak het beste van wat je hebt en daag jezelf uit. Van genoegen nemen met middelmatigheid word je niet gelukkig.”

,,Als meneer Hein Venter de deur niet voor mij had geopend, zou ik hier nu niet staan”, aldus Luvuno. ,,Misschien zou ik terug op de straat zijn. Toen sliep ik in plastic zakken, nu kies ik ervoor om te luisteren en de juiste keuzes te maken. Dat is hoe ik uiteindelijk iemand ben geworden van wie ik hou en ik doe een sport waarvan ik hou. Het is een leven waarvan ik nooit dacht dat het mogelijk was.”

https://www.facebook.com/ironmansouthafrica/videos/798904577123637/