Nadat marathonloopster Kara Goucher begin 2016 met een vierde plaats een kwalificatie voor de Olympische Spelen van Rio aan haar neus voorbij zag gaan, verklaarde zij zich vooral af te vragen of ze wel alles had gegeven. Dat had ze, concludeerde ze later; de top drie finishers – die zich wél kwalificeerden – waren gewoon beter. Althans dat moest het wel zijn. Nu, een paar jaar later, denkt de Amerikaanse daar anders over. Misschien liep ze wel gewoon op de verkeerde schoenen.

Hoe groot het effect van een paar schoenen kan zijn was haar tot kortgeleden totaal onbekend. ,,Ik sprak eind 2016 met mensen die dichtbij de ontwikkeling stonden. Zij verklaarden dat de schoenen resultaten verbeterden op een zelfde niveau als EPO. Ik was niet overtuigd, totdat Nike de cijfers bekend maakte in maart 2017”, verklaarde de atlete in een interview met Forbes. Goucher heeft het over een voorloper van de Nike Vaporfly: de schoen, die door het dusdanige voordeel voor lopers en een patent van Nike onder vuur ligt en zelfs kans maakt verbannen te worden.

De tijden en verschillen 
Goucher klokte in 2016 tijdens de marathon kwalificatiewedstrijd een tijd van 2:30:24 uur. 65 seconden langzamer dan Shalane Flanagan (2:29:19), die er dankzij een derde plaats met het laatste slot vandoor ging. Flanagan finishte op haar beurt 61 seconden achter winnares Amy Cragg (2:28:20) en 25 seconden achter de nummer twee; Desiree Linden (2:28:54).

Een ‘game changer’ 
Cragg en Flanagan droegen een vroege versie van de Vaporfly schoen, terwijl Goucher de marathon op Skechers volbracht. Linden liep op Brooks. Flanagan gaf zelf haar schoenen de credits na haar wedstrijd: ,,Ik word er niet jonger op, maar ik kan eerlijk zeggen dat deze schoenen mij helpen om sneller te lopen…Deze schoen is een ‘game changer’.” Recent is gebleken dat Flanagan het toen al bij het rechte eind had en dat de schoen inderdaad hardlopers helpt in het behalen van snellere tijden.

Rekenen met procenten 
Al geven de cijfers uiteraard geen zekerheid, sportwetenschapper Ross Tucker ging op onderzoek uit. Hij stelt dat als de schoen een hardloper 4% voordeel oplevert, dat voor een professioneel atleet om 2,7 procent zou gaan. Om dat naar beneden af te ronden: al met een voordeel van twee procent zou Goucher in een tijd van 2:27:27 zijn gefinisht en de wedstrijd hebben gewonnen. Zelfs met een voordeel van één procent was de Amerikaanse verzekerd van een trip naar Rio.

‘Hetzelfde gevoel had ik toen ik er achter kwam dat mensen voor mij doping gebruikten’
Hoe dat voelt? ,,Er is geen manier om zeker te weten of schoenen ervoor zorgden dat ik de Spelen heb gemist, maar ik heb wel het gevoel dat het geen gelijke strijd was. Ik bedoel, onderzoek wijst dat uit. Als ik eerlijk ben, voelde ik mij verschrikkelijk. Ik had het gevoel dat iets waar ik zo hard voor hard gewerkt, mij was ontnomen. Hetzelfde gevoel had ik toen ik er achter kwam dat mensen voor mij doping gebruikten. Met het gevoel dat ik niet goed genoeg was voor ons team kon ik omgaan, maar er achter komen dat een voortstuwings apparaat in een schoen mij ervan zou hebben weerhouden is verschrikkelijk.”

Boze reacties op social media
,,Atleten waren gefrustreerd, maar durfden niks te zeggen”, vertelt Goucher als haar wordt gevraagd hoe er in de top op de schoenen werd gereageerd. ,,Ze zagen hoe ik werd aangevallen op social media toen ik mijn vraagtekens bij de schoenen plaatste, dat willen atleten niet ook doormaken.” Atleten hebben wat dit betreft maar weinig in te brengen geeft ze aan: ,,Ik denk dat Desiree Linden er de beste woorden voor had: aanpassen of afgaan. Niet iedere atleet vindt een voortstuwings apparaat in een schoen een fijn idee, maar ze kunnen geen drie tot zes minuten inleveren op een marathon ten opzichte van de concurrentie.” Als je het Goucher vraagt moeten er dus strenge regels komen voor dergelijke technologieën. ,,Het is  fel, maar in een ideale wereld, zie ik graag een verbod op gebogen platen in schoenen van welk materiaal dan ook en een hoogtelimiet voor zolen zoals die vóór 2016 werden gebruikt.”

Goucher’s geschiedenis met Nike
Goucher heeft de Vaporfly’s nooit geprobeerd en dat hoeven we ook niet te verwachten. Goucher was namelijk één van de klokkenluiders, die hielp Alberto Salazar van het Nike Oregon project te ontmaskeren. Gedeeltelijk door Goucher’s verklaringen, is de coach geschorst vanwege doping schendingen en het lastigvallen van vrouwelijke atletes. Mocht de atlete dit niet hebben gedaan, was de kans groot dat Goucher in Rio op een paar Nike Vaporfly’s had rondgelopen.