Taboes in de sportwereld heb je overal en er rust er dan ook zeker eentje op ondergewicht. In een openhartig interview met de Volkskrant doet afstandsloper Jip Vastenburg van zich spreken, die daarmee met een goede en zeer belangrijke les komt die ook voor – vooral jonge – triatletes van belang kan zijn. ,,Ik was veel te dun. Waarom zei niemand iets?”
Jarenlang leefde Vastenburg – zo staat geschreven in De Volkskrant – als topsporter met anorexia. De gevolgen: een verstoorde hormoonspiegel, blessures en depressies. De waarschuwing van Vastenburg liegt er niet om. ,,Jonge atletes die veel sporten en weinig eten, lopen het risico hun lijf blijvend te beschadigen. Doordat ze te weinig voeding binnen krijgen in een belangrijke groeiperiode, kunnen ze allerlei problemen ontwikkelen waardoor ze op latere leeftijd langdurig geblesseerd en mogelijk zelf onvruchtbaar worden.”
Toch is het lastig om het patroon direct te herkennen en er dan ook daadwerkelijk iets aan te doen. ,,Mijn weegschaal was heilig”, legt de atlete uit als ze terugkijkt op de periode waarin ze zelf niet stil stond bij de nadelige effecten van haar topsportkeuzes, ze zo licht mogelijk wilde zijn en haar keukenweegschaal altijd mee op reis ging. ,,Ik at volgens een strikt schema. Precies zoveel gram havermout in de ochtend. Dan twee boterhammen als lunch. Na de training 200 gram yoghurt. Na het avondeten at ik niets meer. Ik snoepte nooit. At nooit chocola, nooit pizza, nooit iets ongezonds. Terwijl ik wel 160 kilometer per week trainde.” het zorgde ervoor dat Vastenburg slechts 55 kilo woog, terwijl ze 1.80 meter lang is. Daarmee had ze een BMI van 17, 1.5 lager dan de ondergrens zoals het Voedingscentrum die stelt.
,,Hoe lichter je bent, des te minder je mee hoeft te zeulen bij het lopen”, gaat Vastenburg tegenover De Volkskrant verder. ,,Veel meiden worden rond hun 16de een klein beetje zwaarder door hormonale veranderingen. In die periode krijg je een beloning als je dunner wordt. Je gaat meteen harder lopen. Dan denk je: als ik nog dunner word, ga ik nog harder lopen. Later besef je pas wat de gevolgen op de langere termijn zijn.”
Ondanks het feit dat Vastenburg graatmager was maar ze zichzelf nog steeds te dik vond, zei haar coach er in die tijd niks van. Het ging sportief goed dus was er geen reden tot verandering. In 2013 werd Vastenburg Europees Juniorenkampioen op de 5000 meter en een jaar later vierde op het EK Senioren. Maar daarna kon ze negen maanden nauwelijks lopen door blessures. ,,Ik was veel te dun. Het meest bizarre vind ik nog dat nooit iemand tegen me heeft gezegd dat ik er niet gezond uit zag. Het neigde naar anorexia, de symptomen zijn hetzelfde. Je eet niet genoeg en vindt jezelf te dik.’
Maar ze liep dus wel hard. Vastenburg denkt dat haar verstoorde hormoonbalans voor veel ellende zorgde. In 2015 werd ze op de 10.000 meter Europees kampioen bij de beloften. Ze kon de vreugde amper voelen. ,,Ik lag twee dagen na die titel huilend in bed. Zo ongelukkig was ik. Na die prestatie viel ik meteen in een soort dal. Het jaar erna was het niet veel beter. In het Olympische jaar heb ik me erg alleen gevoeld. Ik belde elke dag huilend met mijn moeder omdat ik me niet goed voelde. Je hormonen zijn zo in de war dat het je emoties beïnvloedt. Je komt bepaalde stoffen tekort.” Dat resulteerde dan ook in het tussen haar 16e en 24ste uitblijven van haar menstruatie, ,,Niemand heeft ooit tegen me gezegd dat dit ongezond was.”
